Dana 23.10.2023 u OŠ “Jan Amos Komenski“ u Kulpinu otpočeo je prvi čas romskog jezika sa elementima nacionalne kulture.
Na osnovu ankete putem koje su se roditelji i deca izjasnili da žele da uče romski jezik sa elementima nacionalne kulture, Ministarstvo prosvete je odobrilo dva odeljenja, koje sačinjavaju učenici nižih razreda (od 1-4 razreda) ukupno:5 učenika i učenici viših razreda (od 5-8) ukupno: 7 učenika.
Nastavnik romskog jezika je istakunuti predstavnik Kancelarije za Inkluziju Roma; Romeo Mihajlović koji je i nastavnik romskog jezika koji je izveo značajan broj generacija kojima je predavao romski jezik sa elementima nacionalne kulture u OŠ “Branko Radičević” u Šidu.
Kordinatorka Kancleraije za romska pitanja Danijela Bogdanović je istakla da je ovaj dan upravo i istorijski dan za sve Rome sa teritorije Opštine Bački Petrovac jer je nacionalni identitet romskog naroda vraćen izučavanjem maternjeg romskog jezika i to posle tri veka.
Izučavanjem romske istorije i etnologije kordinatorka ističe sledeće istorijske podatke;
“Za vreme vladavine carice Marije Terezije i njenog sina Josifa II na teritoriji sadašnje Opštine Bački Petrovac Romima je bila zabranjena upotreba romskog jezika, Romi su dobijali poljoiprivredno zemljište da obrađuju, deca su imala uslove da se školuju, ali su prinudno odvođena od svojih roditelja, sve u cilju brže asimilacije romskog stanovništa sa većinskim”.
Neki osnovni principi Uputsva o nastanjenju I nadzoru nad Ciganima (“De Domicilatione et Regulatione Zungarorum” koje je 9 oktrobra 1783 godine izdao vladar Josif II:
-Romima nije više dozvoljeno da podižu šatore u šumama
-Romima nije dozvoljeno da drže konje kako bi ih prodavali
- 24 udaraca palicom odrđeno je kao kazna za one koje se služe “ciganskim jezikom”
-Romima nije dozvoljeno da se međusobno venčavaju
-Deca Romi starija od 4 godine treba da budu razmenjivana između susednih gradova najmanje svake druge godine
(skraćeno i prevedeno iz Myerhofer 1988, str. 27f)
Ovakva rigorozna mera prinudne asimilacije nije davala pozitivne rezultate, ovim postupkom je bio ugašen Romski jezik, a deca su bila odvojena od svojih roditelja koji su se bacali pod kola koja su odvodila njihovu decu. Očaj tih ljudi se ne može opisati. Odgurani su štapovima i kundrucima, dok su im odvodili decu, a mnogi roditelji su istog trena izvršili samoubistvo jer nisu mogli da budu ubeđeni u moralnost koja im je pripovedana, koja je bila u korist njihovih žrtava” (skraćeno I prevedeno iz Mayerhofer 1988, str 26)
Na današnji dan 23.10.2023 se ispisuje nova stranica istorije za romski narod jer Romi posle tri veka mogu slobodno da uče svoj maternji jezik koji je uveden u nastavni Plan i program u OŠ “Jan Amos Komesnki” u Kulpnu.
Kancelarija za romska pitanja Opštine Bački Petrovac javno upućuje zahvalnost incijatorima i ljudima koji su pomogli uvođenje romskog jezika sa elemetima nacionalne kulture u nastavni Plan i program:
- Jeleni Jovanović pokrajinskoj poslanici u Skupštini AP Vojvodine
- Nacionalnom Savetu romske nacionalne zajednice, predsedniku Daliboru Nakiću i Odboru za službenu upotrebu jezika i pisma, Šeći Kolomar
- Kancelariji za Inkluziju Roma Novi Sad; direktorki Ljiljani Mihajlović i svim njenim saradnicima
“Uvođenjem romskog jezika okrenuta je bolja i lepša stranica buduće istorije romskog naroda, koja treba da se ispusuje rečima obrazovanja, integracije i poštovanja svih ljudskih i manjinskih prava” istakla je Bogdanovićeva.
